In onderstaande afbeelding laat Michael Fullan zien dat de motivatie van leerlingen dramatisch daalt tussen het begin van de basisschool (K) en het einde van de middelbare school. Verder zegt Marc Prensky hierover: “with consistency I can say they’re bored 50-70% of the time”. En dat terwijl we weten dat er een sterke correlatie is tussen motivatie en leerresultaten.

In mijn blog Kinderen denken niet in vakken gaf ik al aan dat we dit soort problemen te lijf kunnen gaan met een uitdagend en avontuurlijk vakoverstijgend thema.

Maar hoe maak je zo’n thema?

Hieronder volgen een aantal stappen die wij gebruikt hebben bij het werken met groepen docenten van verschillende disciplines.

1. Bedenk een thema

Je begint met het samen bedenken van veelbelovende thema’s. Een brainstorm werkt hierbij best goed om thema’s te bedenken. Vervolgens kun je de beste selecteren op basis van de volgende criteria:

  1. Omvat het thema meerdere vakken?
  2. Spreekt het onze leerlingen aan? (zie hiervoor ook mijn blog: “Voor wie doen we het eigenlijk?”)
  3. Kan het binnen- en buitenschoolse activiteiten omvatten?
  4. Zijn divergente opdrachten mogelijk binnen het thema; dus opdrachten zonder één juist antwoord?

Zo hebben we het afgelopen jaar met de volgende thema’s gewerkt: “Enkele reis naar Mars”, “Formule 1” en “Drinkwater”.

2. Maak een scenario van leereenheden

Zorg er daarbij voor dat het scenario op een natuurlijke wijze past bij het thema. En zorg voor een Introductie en een Eindopdracht.
Zo kreeg “Enkele reis naar Mars” een chronologische structuur en is “Drinkwater” meer thematisch onderverdeeld.

3. Maak de leerinhoud per leereenheid en koppel die aan vakken een leerdoelen

Probeer hierbij niet teveel “instructie” aan te bieden, maar geef leerlingen de ruimte om dingen uit te zoeken. Van Sugata Mitra heb ik geleerd dat brede, divergente open vragen zorgen voor een veel diepere leerervaring bij leerlingen van alle leeftijden. Dus niet: “Wat is een insect?”, maar wel “Wat zou er met de Aarde gebeuren als alle insecten zouden verdwijnen?”. Voel je het verschil?

Leerlingen kunnen daarbij zoeken op Internet, een telefonisch interview afnemen met het lokale waterleidingbedrijf (bij het thema Drinkwater) of een Skypesessie opzetten met een wereldbekende specialist (leerlingen in Emmen hebben dit bijvoorbeeld gedaan met een Amerikaanse hoogleraar). Yaacov Hecht, de grondlegger van Democratic Education, ziet hierbij ook de mogelijkheid om het onderwijs sterk te verbinden met de omgeving van de school en gebruikt hiervoor de term Education Cities.

4. Creëer betekenisvolle eindopdrachten

Ik zie het liefst dat leerlingen kunnen kiezen uit een variatie van grotere opdrachten die ze bij voorkeur als groep aanpakken en die verschillende soorten leerlingen aanspreken.
Zo is bij het thema Drinkwater gekozen voor de volgende mogelijkheden:

  • Waterkrant – krant voor het drinkwaterbedrijf
    Inhoudelijk met name reproductief, qua structuur en vormgeving creatief
  • Waterrap – rap gericht op verantwoord watergebruik door jongeren
    Vereist creativiteit en overtuigingskracht, maar biedt ook ruimte voor aspecten als muziek, licht, video
  • Mini waterzuivering – een werkende zuiveringsinstallatie die van slootwater drinkwater maakt.
    Een uitdaging voor de echte nerds.
  • Eigen opdracht
    Voor de echt zelfsturende leerlingen.

Natuurlijk zijn de bovenstaande stappen geen garantie voor succes. Het hoeft ook niet in één keer perfect. Regelmatig zul je dingen weggooien en overhouden wat goed werkt.

Fail fast, succeed faster!

Literatuur voor verdieping

  • Micael Fullan – Stratosphere, Integrating Technology, Pedagogy and Change Knowledge – Pearson, 2013
  • Yaacov Hecht – Democratic Education, the beginning of a story – Innovation culture, 2010
  • Sugata Mitra – The child driven education, TedGlobal 2010.
  • Marc Prensky – From digital natives to digital wisdom – Thousand Oaks, 2012

In de komende weken verschijnen hier meer artikelen over vakoverstijgend werken. En eind januari op de NOT, zullen we voorbeelden laten zien van hoe we dit met Summar.io aanpakken.

Deel 1 – Kinderen denken niet in vakken
Deel 2 – De gemiddelde leerling bestaat niet
Deel 3 – Voor wie doen we het eigenlijk?
Deel 4 – Uitdagend en avontuurlijk onderwijs

One Comment

  1. Doe het lekker zelf! | Summario.com

    […] Deel 1 – Kinderen denken niet in vakkenDeel 2 – De gemiddelde leerling bestaat nietDeel 3 – Voor wie doen we het eigenlijk?Deel 4 – Uitdagend en avontuurlijk onderwijs […]

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>